Kitabuz Zühd ver Rekaik,  Kalbin İncelikleri,

Abdullah B. Mübarek

İmam, hafız, şeyhulislam, mücahidlerin
iftiharı, zahidlerin seyyidi Ebu Abdurrahman Abdullah ibnu’l Mübârek b.
Vâdih el-Hanzalî el-Mervezî… Baba tarafından Türk olup hicri 118 (m.
736) yılında Horasanın Merv kentinde dünyaya gelmiş ve orada
yetişmiştir. Babası Hemezanlı bir tacirin kölesidir. O, çok zeki olup
kuvvetli bir hafızaya sahipti, şecaat ve cesarette de ileri seviyede
idi. Mert kimselerin karakterinden olarak da o çok cömertti. Bir gün
çocukken, arkadaşı Sakhr ile bir meclise gitmiştir. Orada uzunca bir
hutbe verilir ve ikisi bunu dinlerler. Hutbe bitince İbnu’l Mübârek
arkadaşına dönüp: “Ben hutbeyi ezberledim” der. Mecliste onun sözünü
işiten bir adam: “Hadi onu tekrarlasana” deyince o hutbeyi olduğu gibi
nakleder. Ömrü ilim talebi ve cihatla geçen imamın ilim talebeliği
yirmili yaşlarında başlar. Kendisi Tâbei’t Tâbiinden olup birçok tabiin
ile karşılaşmış ve onlardan ilim tahsil etmiştir. O, ilim aldığı
hocaları hakkında şöyle demiştir: “Dört bin şeyhten ilim tahsil ettim ve
bin şeyhten rivayette bulundum. O Hişam b. Urve, A’meş, Ebu Hanife,
Malik, Süfyan es-Sevri, Süfyan b. Uyayne, Evzai, Şu’be ve benzeri birçok
imamla karşılaşmış ve onlardan nakilde bulunmuştur. Hadis alanında sika
(güvenilir) bir ravi olup fıkıh ve Arap gramerinde de âlimlerin
ittifakıyla hüccet idi. İmam Ahmed onun hakkında şöyle der: “Abdullah b.
Mübârek gibi kendi zamanında ilim talep eden olmamıştır. Bu nedenle o
Yemen, Mısır, Şam, Kûfe ve Basra’ya seyahat etmiş ve ilim alanında küçük
büyük demeden herkesten ilim yazıp cem etmiştir. İlim alanında onun
gibi az hata yapan olmamıştır. İmam Nesâi onun hakkında şöyle demiştir:
“Abdullah b. Mübarek’in asrında ondan daha yüce, daha üstün ve övülmüş
bütün hasletleri onun gibi üzerinde toplayan hiç kimseyi bilmemekteyiz.
Zâhid ve âbid bir zât idi. Çok konuşmaz ve meclislerde çok oturmazdı.
Yalnız kalmayı sever ve malayaniye hiç iltifat etmezdi. Şakîk b. İbrâhim
şöyle demiştir: “Abdullah b. Mübârek’e bir gün: ‘Neden namaz kıldıktan
sonra bizimle oturmuyorsun?’ diye sorulunca kendisi şöyle cevap verdi:
‘Gidip sahabe ve tabiin ile oturuyorum.’ Ona: ‘Sahabe ve tabiin hani
nerededir?’ denince o: ‘Gidip ilmime bakıp onların eserlerini ve
amellerini idrak ediyorum. Sizinle oturup ne yapayım, siz insanların
gıybetini yapıyorsunuz!’ dedi.”